<p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">পবিত্র কোরআনের ১৭ নম্বর সুরা ইসরা। এটি মক্কায় অবতীর্ণ হয়েছে। প্রথম আয়াতের ইসরা শব্দ থেকে সুরার নাম দেওয়া হয়েছে। অবশ্য সুরাটি বনি ইসরাঈল নামেও প্রসিদ্ধ। মোট আয়াত সংখ্যা ১১১টি। বিস্ময়কর লাইলাতুল মেরাজের বর্ণনা দিয়ে সুরাটি শুরু করা হয়েছে। রাসুল (সা.) এর ইসরা-মেরাজ স্বশরীরে জাগ্রত অবস্থায় হওয়ার এ সুরাই প্রথম এবং সুরা নাজম দ্বিতীয় দলিল। আলোচ্য সুরায় পিতা-মাতা ও আত্মীয়-স্বজনের হক, ওয়াদা, নামাজ, কুরাইশদের প্রশ্ন ও বনি ইসরাইলের উত্থান-পতন সম্পর্কে আলোচনা করা হয়েছে। এ সুরার সংক্ষিপ্ত আলোচনা হলো :</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p> </p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">মেরাজের প্রেক্ষাপট ও তারিখ</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">ইসলামের ইতিহাসে লাইলাতুল মেরাজ বিস্ময়কর ও অলৌকিক একটি ঘটনা। হিজরতের এক বা দেড় বছর আগে রাসুল (সা.) যখন প্রিয়জন হারানোর বেদনায় ব্যথিত ছিলেন, কাফিরদের অকথ্য জুলুম-নির্যাতনে অতিষ্ঠ ছিলেন, তখন আল্লাহ তাআলা তাঁকে সান্ত্বনাস্বরূপ আরশে আজিমে আমন্ত্রণ করেন। এটার মাধ্যমে নবীজীবনের সবচেয়ে বড় মুজিজা প্রকাশ পায়।</span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:"Times New Roman","serif""><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">‌</span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt"> পুরো মেরাজে লুকিয়ে আছে রহস্য, হিকমত, শিক্ষা ও দিকনির্দেশনা। কোরআনে বর্ণিত হয়েছে, </span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:"Times New Roman","serif""><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">‘</span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">পবিত্র ওই মহান সত্তা, যিনি রাত্রিবেলায় তাঁর বান্দাকে মসজিদে হারাম থেকে মসজিদে আকসা পর্যন্ত ভ্রমণ করিয়াছেন। যার আশপাশকে আমি বরকতময় করেছি। এটা এ জন্য যাতে আমি তাকে আমার নিদর্শনাবলি দেখাতে পারি।</span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:"Times New Roman","serif""><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">’</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">(সুরা : বনি ইসরাঈল, আয়াত : ১) </span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">লাইলাতুল মেরাজের তারিখ নিয়ে বিভিন্ন বর্ণনা থাকলেও ২৬ রজব দিবাগত রাত অর্থাৎ ২৭ রজব সংঘটিত হওয়ার কথাটি সমাজে প্রসিদ্ধ।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p> </p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">লাইলাতুল মেরাজের উপহার</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">হাদিসের অনেক কিতাবে বিশুদ্ধ সনদে মেরাজের ঘটনার অসংখ্য বিবরণ পাওয়া যায়। লাইলাতুল মেরাজে আল্লাহ তাআলা তাঁর হাবিবকে তিনটি উপহার প্রদান করেন। প্রথম উপহার : পাঁচ ওয়াক্ত নামাজ। আনাস ইবনে মালিক (রা.) থেকে বর্ণিত, মেরাজের রজনীতে নবী করিম (সা.)-এর ওপর ৫০ ওয়াক্ত নামাজ ফরজ হয়েছিল। পরে তা কমিয়ে শেষ পর্যন্ত পাঁচ ওয়াক্ত করা হয়। এরপর বলা হলো, হে মুহাম্মাদ! আমার কথার কোনো রদবদল হয় না। আপনার জন্য এই পাঁচ ওয়াক্তের সওয়াব ৫০ ওয়াক্তেরই সমান।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">(তিরমিজি, হাদিস : ২১৩)  </span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">দ্বিতীয় উপহার : সুরা বাকারার শেষ দুটি আয়াত। কোরআনের সর্ববৃহৎ সুরা বাকারার শেষ দুটি আয়াত খুব গুরুত্বপূর্ণ। হাদিসে অনেক ফজিলত ও আমল বর্ণিত হয়েছে। এখানে আল্লাহ তাআলা বান্দাদের ঈমান শিখিয়েছেন। রহমত কামনা ও দোয়া করার পদ্ধতি শিখিয়েছেন। দুনিয়া ও আখিরাতে সফলকাম হওয়ার নীতিমালা দিয়েছেন।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:-.1pt">তৃতীয় উপহার : গুনাহগার উম্মতের ক্ষমার ঘোষণা</span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:"Times New Roman","serif""><span style="color:black"><span style="letter-spacing:-.1pt">—</span></span></span></span><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:-.1pt">রাসুল (সা.)-কে তাঁর সব গোনাহগার উম্মতকে সাধারণ ক্ষমার ঘোষণা দিয়েছেন। অর্থাৎ অপরাধী মুসলমান শাস্তি ভোগ করে হলেও একদা জানাতে প্রবেশ করবে। কিন্তু কাফির-মুশরিকরা কখনোই ক্ষমা পাবে না। (বুখারি, হাদিস : ৩৮৮৭; মুসলিম, হাদিস : ৩২৮ )</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p> </p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">ফজিলত ও আমল</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">পবিত্র কোরআনের কিছু কিছু সুরা গুরুত্ব এবং ফজিলতের দিক দিয়ে শীর্ষে। সুরা বনি ইসরাঈলের গুরুত্ব ও তাৎপর্য অনেক। এ সুরায় বর্ণিত মেরাজের ঘটনা স্থান ও কালের চৌহদ্দি পেরিয়ে বিস্তৃত। চিন্তা-ভাবনার চেয়ে বৃহত্তর ও গভীরতর। আবদুল্লাহ ইবনে মাসউদ (রা.) থেকে বর্ণিত, তিনি বলেছেন, সুরা বনি ইসরাঈল, সুরা কাহফ ও মারইয়াম প্রথমে অবতীর্ণ অতি উত্তম সুরা। এগুলো আমার পুরনো রক্ষিত সম্পদ।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">(বুখারি, হাদিস : ৪৩৫২) </span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">রাসুল (সা.) নিয়মিত এ সুরা পাঠ করতেন। আয়েশা (রা.) থেকে বর্ণিত, তিনি বলেন, সুরা বনি ইসরাঈল এবং জুমার তিলাওয়াত না করা পর্যন্ত রাসুল (সা.) ঘুমাতেন না।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">(তিরমিজি, হাদিস : ২৯২০) </span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p><span style="font-size:11pt"><span style="text-autospace:none"><span style="vertical-align:middle"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:"Calibri","sans-serif""><span style="font-size:14.0pt"><span style="font-family:SolaimanLipi"><span style="color:black"><span style="letter-spacing:.05pt">আল্লাহ তাআলা আমাদের সবাইকে আমল করার তাওফিক দান করুন। আমিন।</span></span></span></span></span></span></span></span></span></p> <p> </p> <p> </p>